Monday, January 2, 2012

Өндөр чадвартай мэргэжлийн ажиллах хүчнийг зохицуулах журам хэрэв өөрчлөгдвөл?

Германы засгийн газараас Европын Холбооны Цэнхэр Карт-ын журмыг өөрчлөх хуулийн төслийг 2011 оны 12 сарын 7-нд баталсан байна. Энэхүү цэнхэр карт”-аар гуравдагч улсын өндөр чадвартай мэргэжилтний Европын Холбооны улсуудад нэвтрэх болон оршин суух нөхцөлүүдийг журамласан байдаг. Тэгвэл ХБНГУ-ын засгийн газар гуравдагч улсын мэргэжилтнүүдэд өөрийн улсдаа ажиллаж амьдрах боломжийг улам тэлэх зорилгоор цэнхэр карт”-анд тусгагдсан журмын хүрээнд холбогдох хуулиндаа дараахь өөрчлөлтүүдийг хийхээр төлөвлөжээ.

Хуулийн төсөлд тусгагдсан заалтуудыг нарийвчилбал:

- „Eвропын Холбооны Цэнхэр Карт“ гэж нэрлэгдэх оршин суух зөвшөөрлийн шинэ статусыг нэвтрүүлнэ.

- Энэ картыг эзэмших хүсэлт гаргагч аль нэгэн дээд сургууль төгссөн байхаас гадна жилд доод тал нь 44000 Евроны (нийт) цалинтай ажил эрхэлдэг байх шаардлагатай.

- Давуу эрхийн болон ажлын байрны нөхцөлийг харьцуулах шалгалтаас цаашид татгалзах. Энэ нь карт олгох ажиллагааг хөнгөн, шуурхай болгоно.

- Хомсдолтой байгаа мэргэжлийн ажиллах хүчний хувьд цалингийн доод хэмжээ 33000 Евро байна. Энэ мэргэжлийн тоонд бүх төрлийн инженерүүд, мэдээлэл холбооны технологийн салбарын мэргэжилтнүүд, эмч зэрэг багтана.

- Дээрх мэргэжилтнүүдийн хувьд давуу эрхийн шалгалт хийгдэхгүй. Харин ажлын байрны нөхцөлийг харьцуулах шалгалт хийгдэнэ.

- Дээрх мэргэжилтнүүдийн хувьд 2 жилийн дараа байнга оршин суух эрхийг авах боломжтой.

- Гэр бүлийн гишүүд ямар ч хязгаарлалтгүйгээр ажиллах эрхтэй байна.

Дээр заагдсан өөрчлөлтүүдээс гадна дараахь хөнгөлөлтүүдийг мөн тусгасан байна:

- Шууд байнгын оршин суух эрх авахад тавигдах цалингийн доод хэмжээг 48000 Евро болгон бууруулах. Гэхдээ энэ эрхийг авсны дараахь 3 жил дотор улсаас тэтгэмж авбал уг эрх хүчингүй болно.

- Германы их, дээд сургууль төгсөгчид ажлын байр хайх жилдээ ямар ч хязгаарлалтгүй ажиллаж болох ба 2 жил ажилласны дараа байнгын оршин суух эрх авах боломтой.

- Судалгааны ажлаар ирж байгаа судлаачдыг зохицуулах журмыг хөнгөвчлөх.

- Германд мэргэжлийн боловсрол эзэмшихээр ирсэн гадны улсын иргэд сурсан мэргэжлээрээ ажиллахаар үлдэж болно.

Тайлбар:

Хэрэв энэ өөрчлөлт, хөнгөлөлтүүд зохих хуулиндаа хийгдвэл Европын Холбооны бус улсын мэргэжилтнүүд (дээд сургууль төгссөн, инженер эсвэл эмч мэргэжилтэй) Германд ажиллаж, амьдрахад тавигдаж байгаа өндөр босгыг нэлээд доош нь буулгаж өгөх юм. Учир нь:

- Одоогоор „цэнхэр карт“ авахад жилийн (нийт) цалингийн хэмжээ 66000 Евро байх ёстой гэсэн шаардлага тавигддаг. Гэтэл энэ нэлээд өндөр босго тул энэ нөхцөлөөр карт авах боломж тун бага.

- Инженер, эмч мэргэжилтэй ажиллах хүчин Германд тун их шаардлагатай байгаа. Инженерүүдийн дотор ялангуяа машин тоног төхөөрөмжийн үйлдвэрлэл (энэ салбарт Монголоос ирэх мэргэжилтэн бараг байхгүй байх), электроник, мэдээлэл холбооны технологийн инженер, мэргэжилтэн (харин энэ чиглэлийн мэргэжилтнүүдэд боломж байгаа) илүү их эрэлттэй байгаа. Микроконтроллерт суурилсан төхөөрөмжийн зохион бүтээлт, програмчлал хийдэг ажил дээр өрсөлдөөн харьцангуй бага тул Монголд төгссөн залуус хийх боломжтой санагддаг. Харин вэб програмчлал зэрэг түгээмэл ажлын байр дээр өрсөлдөөн ихтэй байх магадлалтай.

- Давуу эрхийн шалгалт хийгдэхгүй гэдэг нь сайн. Учир нь энэ шалгалтаар тухайн ажлын байран дээр Германы иргэн ажиллах боломжтой эсэхийг шалгаад, хэрэв үгүй бол гадны хүн ажиллахыг зөвшөөрдөг шалгалт юм. Тиймээс ийм шалгалтгүй болчих юм бол гадны хүн, герман хүнтэй шууд өрсөлдөнө гэсэн үг. Мөн ажлын байрны нөхцөлийн харьцуулах шалгалт хийх нь бас сайн. Энэ нь гадны хүний ажлын байрны нөхцөл, герман хүнийхтэй ижил байгаа эсэхийг шалгана гэсэн үг. Цалин, бусад ажил мэргэжлийн онцлогоос шалтгаалан шаардагдах багаж хэрэгсэл, тоног төхөөрөмжийн хангалт гээд ажлын байранд тавигдах шаардлагууд орно.

- 2 жил ажиллаад дараа нь шууд байнгын оршин суух зөвшөөрөл олгоно гэдэг нь одоо хүчинтэй байгаа 5 жил ажиллаж байж авах нөхцөлийн дэргэд үнэхээр том үсрэлт. Бас гэр бүлийн гишүүн ажил хийх эрхтэй байна гэдэг бас том хөнгөлөлт. Энд мэргэжлийн ажил хийх тухай ярьж байгаа гэдгийг хатуу ойлгох хэрэгтэй.

- Гол саад нь хэл, соёлын ялгаа байж болох юм. Хэлний хувьд Монголдоо хэлний мэдлэг эзэмших нь хамаагүй дээр. Тэгэхдээ болж өгвөл олон улсад хүлээн зөвшөөрөгддөг гэрчилгээ (Goethe, TestDAF) олгодог курст ядаж B1 төвшний сургалтыг дүүргэсэн байвал сайн. Хэлний сургалтын төвшин нь А1, A2, B1, B2, C1, C2 гэсэн шатлалтай. Хагас жилийн дотор ажлынхаа хажуугаар В1-г хийх бүрэн боломжтой. Соёлын ялгааны хувьд бидний арилгаж чадах зүйлс нь оноосон ажлаа бүрэн хариуцаж хийх, ажлын цаг, журмыг баримтлах гээд дөнгөж болох юмнууд байгаа. Ер нь тэгээд инженерүүдийн орчинд хоорондоо ойлголцоход төвөгтэй асуудал гарах нь ховордоо. Соёлын арилгахад хэцүү ялгаанд хүүхэд тойрсон бүх юм орж болох юм. Жишээ нь байр хайхад хүүхэдтэй бол хүмүүс хөлслүүлэх дургүй, дээр нь олон өрөө байр шаардлагатай болно. Гэтэл ганц бие, хүүхэдгүй гэр бүлүүд элбэг байдаг газарт олон өрөө байрны олдоц бага. Бага насны хүүхдийн хувьд цэцэрлэгийн олдоц элбэг биш. Цэцэрлэгүүд нь гол төлөв 9-12 хүртэл үндсэн ажиллах цагтай, 17 хүртлэх цаг нь нэмэлт төлбөртэй (бүр улсын цэцэрлэгүүд нь) Сургуулийн насны хүүхдийн хувьд герман хэлгүй бол дор хаяж 1 жил хэлний эрчимжүүлсэн сургалттай сургуульд явсны дараа цааш үргэлжлүүлэн сурах боломжтой болно. Монголын сургалтын системтэй харьцуулахад бие даан ажиллах чадвар, эцэг эхийн дэмжлэг ихээр шаарддаг тул хүүхэд сайн сурах нь эсэх нь ерөнхийдөө гэр бүлийн асуудал болж хувирна.

- Энэ хуулийн төсөл хэзээ хэлэлцэгдэн батлагдахыг бүү мэд, бас яг энэ хувилбараараа батлагдахыг бүү мэд, гэхдээ батлагдсан даруйдаа хэвлэл мэдээллийн хэрэгслээр мэдээлэгдэх нь бол гарцаагүй. Тэр үед нь энэ талаар дахин мэдээллэе.

Source: here